एक मेल आला. नुकत्याच चालू झालेल्या trekking (?) company कडून. ३ दिवस , ३ / ४ किल्ल्यांना भेटी. पैसे किती ? तर १५००. प्रवास ट्रेन / S T ने , सोबत आणायच्या गोष्टींमध्ये १ packed lunch, ४ कांदे , 5 टोमाटो , 5 बटाटे , 300 gm तांदूळ , 300 gm डाळ , 2 मेणबत्त्या , 2 काकड्या , 2 गाजरे... असेही आणायचे होते. मला प्रश्न पडला कि मग १५०० रुपये घेऊन हि company देणार काय ? देवाला ठाऊक.
अशीच अजून १ company आहे. तिचे कार्यक्रम जोरात चालू असतात , त्यांना बकरेही नित्य -नेमाने मिळतात . हे लोक नक्की काय करतात हे पाहण्यासाठी मी ३/४ वर्षांपूर्वी त्यांच्याबरोबर माहुलीला गेलो. पदरचे ८५० खर्च करून, दीड दिवसांचा हा प्रोग्राम केला. प्रवास mini – bus ने झाला. राहण्याची सोय तंबूमध्ये केली होती. रात्रीचे जेवण, सोबत नेले होते तेच खाल्ले. माहुलीला चढायला सुरुवात केली तेव्हा, कंपनीचे expert adventure guides….गावापासूनच seat harness चढवून आणि rope coils गळ्यात लटकावून निघाले. मी “एवढी equipments कशाला ?” म्हणून चौकशी केली. उत्तर मिळाले कि पुढे rock patch आहे . यांना हसावे कि रडावे मला कळेच ना ? किल्ल्याच्या ऐतिहासिक माहितीबद्दल सगळी बोंबाबोंब होती. किल्ला संपूर्ण पाहायचा असतो …याची हि त्यांना कल्पना नव्हती. आम्हाला खाज म्हणून २ /३ जण पूर्ण किल्ला पाहून आलो . असा एकंदरीत अंदाधुंदी कारभार चालू होता.
सध्या अश्या trekking कंपन्यांचे पीक आलेय. जो उठतो तो काही तरी कंपनी / संस्था काढतो आणि लुटालुट चालू . अर्ध्या हळकुंडाने पिवळे झालेले बरेचजण ५ /१० ट्रेक केले कि आपण leader म्हणून सक्षम आहोत असे समजायला लागतात. पण leader म्हणून काय काय गोष्टी आवश्यक आहेत ? उदा. Rope management, first aid skills, physical fitness, mental fitness, effective communication, disaster management, इत्यादी इत्यादी. हे त्यांच्या गावीही नसते.
"आडातच नाही तर पोहऱ्यात कुठून येणार" - ह्या उक्तीप्रमाणे यांच्या बरोबर फिरणारे clients भलत्याच गोष्टीना (मौज -मजा , पिकनिक , outing) , trekking समजू लागतात. कुठे तरी resort वर जाऊन पडायचे तर ट्रेकला जाऊ अश्या धारणेने यांचे clients बरोबर येतात.
Trekking च्या नावाखाली पैसे कमवायला ना नाही पण काही बंधने / नियम पाळाल कि नाही ? कि नुसते पैश्याच्या मागे धावणार ?
यांचे clients हि आपण मोजलेल्या पैशात आपल्याला काय मिळणार आहे हे तपासून तरी पाहतात का ? देव जाणे. ज्यांच्या बरोबर आपण जाणार त्यांचे qualification काय ? अनुभव काय ? या गोष्टी विचारात घेतल्या पाहिजेत.
माझ्या मते या अशा कंपन्यांना किवा सर्व trekking संस्थासाठी एक regulatory body हवी. जी certify करेल कि फलाना –फलाना संस्था लोकांना घेऊन जाण्यासाठी योग्य आहे कि नाही ? हे व्हायला हवे कारण बरेचशे कार्यक्रम हे थेट सह्भागीच्या जीवाशी निगडीत असतात. उदा. Rappelling (हे एक वेगळेच प्रकरण आहे, ज्याला निष्कारण glamour प्राप्त झाले आहे …त्याबद्दल नंतर कधीतरी) , valley crossing, flying fox, Tyrolean traverse इत्यादी इत्यादी.
साधारण १० वर्षांपूर्वी मुंबईतिल एका १६ वर्षीय मुलाचा हिमालयातील ट्रेकमधे मृत्यु झाला. कारण होते High Altitude Sickness अणि जबाबदार होते High Altitude Sickness बद्दल अनभिज्ञ leaders. माझ्या समोर झालेला किस्सा सांगतो. १९९२ ला मी गोचाला पाससाठी गेलो होतो . एका मेम्बरला १ ल्या कॅम्पलाच (बखीम – 9000 ft) त्रास सुरु झाला . खोकला , डोकेदुखी , उलट्या वगैरे . आमच्या लीडरला altitude sickness बद्दल काहीही माहिती नव्हती. रेस्ट हाउसच्या नजीक असलेल्या एका धनगराकडे मदत मागितली गेली. त्याने सांगितले कि याला अमानवी शक्तींनी पछाडले आहे , पूजा करावी लागेल मग बरा होईल. आणि देवाशप्पथ सांगतो – पूजा झाली , त्याच्या वरून उदबत्त्या आणि तांदूळ फिरवले गेले , मंत्र – तंत्र झाले . त्याच्या प्रकृतीमध्ये तसूभरहि फरक पडला नाही. २ दिवसांनी सुदैवानी त्याला युक्सम (५४०० ft) ला हलवले आणि काही काळात तो बरा झाला. तर आमचा लीडर एवढा qualified (?) होता .
सर्वाना विनंती कि कोणाही बरोबर फिरा , पण खालील गोष्टी तपासून पहा -
> लीडरचे qualification आणि अनुभव काय आहे ? त्याने Basic / advance mountaineering course किवा तत्सम काही प्रशिक्षण घेतले आहे का ?
> आपण देत असलेल्या पैशातून नक्की काय सोयी आपल्याला मिळणार आहेत ?
> Emergency Kit आणि First Aid Kit सोबत आहे का ? आणि ते वापरायची माहिती आहे का ?
> Medical Emergency साठी काय back-up आहे ?
> इतर क्षेत्रातील कोणी experts बरोबर असणार आहेत का ? (ऐतिहासिक माहितीसाठी , पक्षी निरीक्षणासाठी etc.)
> राहण्याची / Toilet ची काय सोय आहे ?
> कंपनी सोबत आधी जाऊन आलेल्यांची माहिती घ्या आणि त्यांचे अनुभव जाणून घ्या
तुम्हाला काही प्रश्न इथे add करायचे असतील तर जरूर कळवा.
- राजन महाजन
२६ फेब्रुवारी २०१०
अशीच अजून १ company आहे. तिचे कार्यक्रम जोरात चालू असतात , त्यांना बकरेही नित्य -नेमाने मिळतात . हे लोक नक्की काय करतात हे पाहण्यासाठी मी ३/४ वर्षांपूर्वी त्यांच्याबरोबर माहुलीला गेलो. पदरचे ८५० खर्च करून, दीड दिवसांचा हा प्रोग्राम केला. प्रवास mini – bus ने झाला. राहण्याची सोय तंबूमध्ये केली होती. रात्रीचे जेवण, सोबत नेले होते तेच खाल्ले. माहुलीला चढायला सुरुवात केली तेव्हा, कंपनीचे expert adventure guides….गावापासूनच seat harness चढवून आणि rope coils गळ्यात लटकावून निघाले. मी “एवढी equipments कशाला ?” म्हणून चौकशी केली. उत्तर मिळाले कि पुढे rock patch आहे . यांना हसावे कि रडावे मला कळेच ना ? किल्ल्याच्या ऐतिहासिक माहितीबद्दल सगळी बोंबाबोंब होती. किल्ला संपूर्ण पाहायचा असतो …याची हि त्यांना कल्पना नव्हती. आम्हाला खाज म्हणून २ /३ जण पूर्ण किल्ला पाहून आलो . असा एकंदरीत अंदाधुंदी कारभार चालू होता.
सध्या अश्या trekking कंपन्यांचे पीक आलेय. जो उठतो तो काही तरी कंपनी / संस्था काढतो आणि लुटालुट चालू . अर्ध्या हळकुंडाने पिवळे झालेले बरेचजण ५ /१० ट्रेक केले कि आपण leader म्हणून सक्षम आहोत असे समजायला लागतात. पण leader म्हणून काय काय गोष्टी आवश्यक आहेत ? उदा. Rope management, first aid skills, physical fitness, mental fitness, effective communication, disaster management, इत्यादी इत्यादी. हे त्यांच्या गावीही नसते.
"आडातच नाही तर पोहऱ्यात कुठून येणार" - ह्या उक्तीप्रमाणे यांच्या बरोबर फिरणारे clients भलत्याच गोष्टीना (मौज -मजा , पिकनिक , outing) , trekking समजू लागतात. कुठे तरी resort वर जाऊन पडायचे तर ट्रेकला जाऊ अश्या धारणेने यांचे clients बरोबर येतात.
Trekking च्या नावाखाली पैसे कमवायला ना नाही पण काही बंधने / नियम पाळाल कि नाही ? कि नुसते पैश्याच्या मागे धावणार ?
यांचे clients हि आपण मोजलेल्या पैशात आपल्याला काय मिळणार आहे हे तपासून तरी पाहतात का ? देव जाणे. ज्यांच्या बरोबर आपण जाणार त्यांचे qualification काय ? अनुभव काय ? या गोष्टी विचारात घेतल्या पाहिजेत.
माझ्या मते या अशा कंपन्यांना किवा सर्व trekking संस्थासाठी एक regulatory body हवी. जी certify करेल कि फलाना –फलाना संस्था लोकांना घेऊन जाण्यासाठी योग्य आहे कि नाही ? हे व्हायला हवे कारण बरेचशे कार्यक्रम हे थेट सह्भागीच्या जीवाशी निगडीत असतात. उदा. Rappelling (हे एक वेगळेच प्रकरण आहे, ज्याला निष्कारण glamour प्राप्त झाले आहे …त्याबद्दल नंतर कधीतरी) , valley crossing, flying fox, Tyrolean traverse इत्यादी इत्यादी.
साधारण १० वर्षांपूर्वी मुंबईतिल एका १६ वर्षीय मुलाचा हिमालयातील ट्रेकमधे मृत्यु झाला. कारण होते High Altitude Sickness अणि जबाबदार होते High Altitude Sickness बद्दल अनभिज्ञ leaders. माझ्या समोर झालेला किस्सा सांगतो. १९९२ ला मी गोचाला पाससाठी गेलो होतो . एका मेम्बरला १ ल्या कॅम्पलाच (बखीम – 9000 ft) त्रास सुरु झाला . खोकला , डोकेदुखी , उलट्या वगैरे . आमच्या लीडरला altitude sickness बद्दल काहीही माहिती नव्हती. रेस्ट हाउसच्या नजीक असलेल्या एका धनगराकडे मदत मागितली गेली. त्याने सांगितले कि याला अमानवी शक्तींनी पछाडले आहे , पूजा करावी लागेल मग बरा होईल. आणि देवाशप्पथ सांगतो – पूजा झाली , त्याच्या वरून उदबत्त्या आणि तांदूळ फिरवले गेले , मंत्र – तंत्र झाले . त्याच्या प्रकृतीमध्ये तसूभरहि फरक पडला नाही. २ दिवसांनी सुदैवानी त्याला युक्सम (५४०० ft) ला हलवले आणि काही काळात तो बरा झाला. तर आमचा लीडर एवढा qualified (?) होता .
सर्वाना विनंती कि कोणाही बरोबर फिरा , पण खालील गोष्टी तपासून पहा -
> लीडरचे qualification आणि अनुभव काय आहे ? त्याने Basic / advance mountaineering course किवा तत्सम काही प्रशिक्षण घेतले आहे का ?
> आपण देत असलेल्या पैशातून नक्की काय सोयी आपल्याला मिळणार आहेत ?
> Emergency Kit आणि First Aid Kit सोबत आहे का ? आणि ते वापरायची माहिती आहे का ?
> Medical Emergency साठी काय back-up आहे ?
> इतर क्षेत्रातील कोणी experts बरोबर असणार आहेत का ? (ऐतिहासिक माहितीसाठी , पक्षी निरीक्षणासाठी etc.)
> राहण्याची / Toilet ची काय सोय आहे ?
> कंपनी सोबत आधी जाऊन आलेल्यांची माहिती घ्या आणि त्यांचे अनुभव जाणून घ्या
तुम्हाला काही प्रश्न इथे add करायचे असतील तर जरूर कळवा.
- राजन महाजन
२६ फेब्रुवारी २०१०
Ekdam Yougya Vichar Lihilay Aihes !
ReplyDeletepoint khup chan mandlay.....
ReplyDeleteme agreess.....
ReplyDeletei liked the concept of regulatory body. Here in Canada, they ask you to have a gov issued permit to take a group along with you.
ReplyDeleteSigning the indemnity, does not entirely mean the leaders are excused from responsibilities.
I am not sure how effective that will be in India, since things can be easily twisted there.
well said Rajan, basics of it applies to wildlife tourism - there people earn at the cost of Protected Areas - and eco/agro tourism also.
ReplyDeleteGood article! The Bakhim story is incredible - wish you had stated names of the 'leaders' involved. IMF and HCI had jointly conducted two seminars (Mumbai & Delhi) after the death of a 14-yr old boy at Solang Nallah on a 'Datamatics' trip due to hypothermia (are we talking of the same case?). The two seminars came up with a list of guidelines for 'customers' as well as 'orgnaisers'. Nothing has happened beyond that. When I asked someone to go with these guidelines to YHAI, he flatly refused but went anyway on a YHAI hike. Nobody wants to have a dialogue on such issues...
ReplyDeleteAn old experience: A friend happened to send a link to photos of his recent rapelling camp experience, organised by Dhumketu Trekkers.
ReplyDeleteI was shocked to see that there was NO BELAY ROPE. All the participants climbed down the entire 1100 ft with only one climbing rope.
I feel that this is criminal negligence, and the organisers should be brought to book.
Have a look at the photos to check for yourself:
http://picasaweb.google.co.in/jayantgosar/RappellingWithDhumketuTrekkersOn10thAnd11thJan2009?authkey=Jg0VEKaJr3Q
Very valid point made and can't do anything but agree vehemently.
ReplyDeleteIt's not about the money or charges they levy or meagre services they provide, but it is the callous attitudes that can endanger lives is what is criminal.
Money.. fine. Services fine. A 'todi' rope used for its n'th waterfall rappelling.. un pardonable.
Belay ..??? Equalization of anchor? Cord - o - lette / web - o letter arrangements..? CPR ...? When all these terms sound greek and latin to the leaders... the leaders should be penalised and group banned!
It is pathetic that Sahyadri that offers such a rich avenue for adventure sports and treks and hikes is marred by the unorganised sector and unethical practices.
I think Rohan Rao said it all when he suspects terms like 'equalisation of anchor and CPR' would perhaps be like Greek and Latin to many 'leaders'. At the HCI-IMF seminar in Mumbai, the father of Aditya (the 14-yr old who died due to hypothermia at Solang Nallah) actually said this: he realised after talking to the camp organisers that they were IGNORANT! And that there was no point in fighting persons who are ignorant (like taking them to court), and that he had to fight IGNORANCE, which is why he sent stuff on hi-alti mgt to all schools in Maharashtra (or was it India), among other things...
ReplyDeleteThe leaders in the Dhumketu photos must genuinely feel that they are qualified to conduct such high-stakes activity for novices:- THAT is the problem, when a 'vovice' or an 'apprentice' starts thinking himself/herself to be a 'competent' or even a 'master', and takes on responsibilities he/she is incapable of executing efficiently. And this 'syndrome' is rampant to varying extents and in various fields in our community - e.g., just think if 'instructors' think about 'emotional safety' of participants on children camps!
Que sera sera...
Shantanu
Nicely written article. Regulatory bodies are really needed to supervise such stuff, after all people's lives or money isnt a small matter. As Rohan specified the usage of 'todi' ropes for the nth time, happens at a lot places...
ReplyDeleteatta chalalelya prakara baddal hech watat hota manat, tu te lihun dakhvalas........pan kon thambavanar he sagala ? konihi governing body nahiye ya war laksh tevayala
ReplyDeleteMAK AND RAJAN ; I think we have to make our selfs and others aware about ethical and correct technical moutaineering practice. Dont expect statutory body's control. This can be one of the way to motivate wrong / Bad practice mountaineers to improve as required.
ReplyDeleteNice and shocking article. I agree with Rangers, but how much people can we make aware by just mouth publicity or by writing such articles and even FWD the links. Its read and forgotten.
ReplyDeleteCan we as a 'Chakram Hikers'in collaboration with other good org. take a lead to wake-up govt. and do something about it. As Aniket said, leader should also be licensed. Why not we have it in India?
Fantastic Article by Rajan.
ReplyDeleteI agree with all the points, especially the leaders should be qualified by AIMS or allied institutes and thoroughly trained in the adventure field.I feel these all points should be discussed in 'Girisammelan' every year and the leaders/co-ordinators should be responsible for conducting the events. There should be regulatory body and 'licence' should be obtained by Government.
Sharvani / Smruti,
ReplyDeleteEven I feel that there should be a regulatory body. An effort was made by forming Giryarohan Mahasangh few years back. As per my information, it was meant to be a parent organisation who would control other organisations & will recognise only those which would be registered with it. But no one knows what happened further.
Instead of waiting for someone to do something. Atleast spread a word amongst fellow trekkers (?) who participate in such activities, appeal conscience of organisers & spread awareness among people at large. Atleast, they should know what to expect from organisers, what to check before submitting self for such activities. Now, they don't know what is correct, they are ignorant so lets share information & make them wise.
Rajan sir tumhi khara mhanta. Trekking should be lead by qualified , knowledgeable individuals who are physically fit as well are good in communication and other know how like medical, food , stay place, history etc. Today there are a lot of trekking groups who are coming up without proper equipments, proper knowledge. The people just do 2-3 treks and say they are leaders. I usually tell the same things you pointed out whenever I see anyone going for treks. Put the points in front of them and ask them to decide.
ReplyDeleteLittle more money is not a concern but playing with people's lives is a very serious matter.
Well written.
I have done the Kalu river rappeling with Campfire India and found them better than the one's shown in your video on facebook. Gross negligence and playing with people's lives should be stopped. Tomorrow if someone dies they will term it as less experience on their part and shut the case and shut their company but what about the person who lost his/her life. This has to stop somewhere else it will lead to a big disaster.
ReplyDeleteDear Jayaram,
ReplyDeleteplease see other video links (youtube)put on my FB profile. I could not see even Campfire people using belay. I dont remember but one of the organisers were using body harness which is better than seat harness & person danger of turning upside down is minimal.
My request - spread a word about this to maximum people about this. We are not against organisers, they are our fellow trekkers, we are against the ways these activities are conducted which are putting lives in danger.
Ok, now how to change the situation? ?
ReplyDeleteHarsh,
ReplyDeleteI am repeating my reply to Sharvani/Smruti.
Even I feel that there should be a regulatory body. An effort was made by forming Giryarohan Mahasangh few years back. As per my information, it was meant to be a parent organisation who would control other organisations & will recognise only those which would be registered with it. But no one knows what happened further.
Instead of waiting for someone to do something. Atleast spread a word amongst fellow trekkers (?) who participate in such activities, appeal conscience of organisers & spread awareness among people at large. Atleast, they should know what to expect from organisers, what to check before submitting self for such activities. Now, they don't know what is correct, they are ignorant so lets share information & make them wise.
My request - spread a word about this to maximum people. We are not against organisers, they are our fellow trekkers, we are against the ways these activities are conducted which are putting lives in danger.
I just checked your blog and comments and I agree with you in all points.
ReplyDeleteThis is a fantastic article and a very good attempt to make trekking people aware of their rights and to make organizers think of their responsibilities.
-There should be some criteria for qualification as a Leader and members.
-Trekkers must know what to ask for and what to expect from Organizers.
-There should be some government body to regulate the certification of Trekking groups and members.
-Asking government to form regulatory body will need efforts and take time.
-Meanwhile, Well recognized Trekking Groups can come together to form an organization and can control the situation (I don’t know how easy is that?)
But spreading awareness among people at large is what we can do right now.
Trekking activities madhye sahabhagi honarya lokana mahit pahije ki tyana trekking group kadun kay mahiti ghene jaruri ahe.
Me suddha ha blog majhya trekker friends barobar share Karen.
Khup mahatwacha vishaya agdi yogya paddhatine mandlyabaddal abhinandan.
Trekking- Make It Safe
Regards,
Swapnil nawale
Indeed...Very True...
ReplyDeleteReally good one...
ReplyDeleteThanks for giving so many things to think about ... as a participant... as an organizer... :)
Khup diwsan pasun ha point dokyat hota ani ajun ek gosht dokyat ahe ti mhanje ,Shivrayani v mavlyani aplya swarajyakarta visthapit kelele gadkot pahanyasathi shulk Kay Jakarta, jyala yaychay tyala tyacha tyala kharch karayla lava, ha Kay dhanda ahe ka? Ani laaj kashi vatat nahi gadkot dakhvun paise kamavnaryana... apratim mudda Mandala bandhu _/\_
ReplyDeleteचुत्या कंपनीने मला पण दोनदा चुत्या बनवला , आता अनुभवातून शहाणा झालो , सर्व माहिती घेवूनच ट्रेकला जातो
ReplyDeleteबातमी - The Hon'ble High Court at Bombay has given an Order in PIL 184 of 2007 filed by Mr. & Mrs. Anil Mahajan who lost their Son in 2006 in the Himalayas while trekking. They sought comprehensive directions with a view to ensure that the occurrence of such tragedies is minimised by an appropriate regulatory framework. They stated that there are over a thousand of unregistered organizations spread over Maharashtra which collect money and organize treks particularly during the school vacations. Many of the organizers are untrained. The Hon'ble High Court has directed the State Government to convene a meeting with all the relevant stakeholders with a view to to formulate an appropriate policy framework. A report on the policy framework has to be filed on or before 12.10.2013
ReplyDelete